Εκτροφέας Σκύλων

Η αλήθεια που πρέπει να γνωρίζεις!

Εκτροφέας: αφοσίωση ή εκμετάλλευση, ένας όρος απλός και κατανοητός αλλά παρόλα αυτά περίπλοκος και δυσνόητος.

Από τη μία, άνθρωποι με πάθος για τις καθαρόαιμες φυλές από την άλλη, όσοι βλέπουν την εκτροφή ως εμπόριο, αδιαφορώντας για την ευημερία των ζώων. Η διαφορά είναι καθοριστική και η σωστή επιλογή, ευθύνη του μελλοντικού ιδιοκτήτη.

Τι πραγματικά όμως σημαίνει να είσαι εκτροφέας; Ας ανακαλύψουμε την αλήθεια!

Εκτροφέας

Σύμφωνα με τον Νόμο 4830/2021 οι εκτροφείς διακρίνονται στις παρακάτω δύο κατηγορίες:

Επαγγελματίες εκτροφείς ζώων συντροφιάς

Με το γράμμα του νόμου: Επαγγελματίες εκτροφείς είναι τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που εκτρέφουν, αναπαράγουν και πωλούν ζώα συντροφιάς για εμπορικούς σκοπούς.

Τα ψιλά γράμματα: Δώστε έμφαση στο «εμπορικούς σκοπούς». Επί της ουσίας πρόκειται για επιχειρήσεις που λειτουργούν με γνώμονα το κέρδος, όπως όλες οι επιχειρήσεις. Το βασικό λοιπόν κίνητρο είναι το οικονομικό όφελος, με αποτέλεσμα η αναπαραγωγή να πραγματοποιείται χωρίς αυστηρά ποιοτικά κριτήρια. Παρότι οι επαγγελματίες εκτροφείς υποχρεούνται από τον νόμο να τηρούν τους κανόνες ευζωίας και ασφάλειας και να παρέχουν κτηνιατρική περίθαλψη, δεν υπάρχει νομοθετική απαίτηση για γενετικούς ελέγχους των γεννητόρων για τις κληρονομικές παθήσεις της κάθε φυλής, ούτε για την τήρηση των προτύπων της φυλής. Αυτό σημαίνει ότι η αναπαραγωγή δεν βασίζεται πάντα στη διατήρηση και τη βελτίωση των χαρακτηριστικών της φυλής, αλλά στη μέγιστη δυνατή παραγωγή κουταβιών.

Η εκτροφή σε μαζική κλίμακα συνεπάγεται μεγάλο αριθμό σκύλων, χωρίς περιορισμό στις ετήσιες γέννες, γεγονός που εξασφαλίζει σταθερή διαθεσιμότητα κουταβιών προς πώληση. Τα επαγγελματικά εκτροφεία λειτουργούν σε εγκαταστάσεις τύπου βιομηχανικών μονάδων (όπως είναι τα βουστάσια, πτηνοτροφεία κ.α.) χώροι που απέχουν κατά πολύ από το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη και κοινωνικοποίηση των σκύλων.

Ερασιτέχνες εκτροφείς

Με το γράμμα του νόμου: Φυσικά πρόσωπα που εκτρέφουν σκύλους ερασιτεχνικά, όχι κατ' επάγγελμα και χωρίς σκοπό το κέρδος αλλά με στόχο τη διατήρηση των φυλών του ζώου. Πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Επαγγελματιών και Ερασιτεχνών Εκτροφέων του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ), κατόπιν βεβαίωσης του Κυνολογικού Ομίλου Ελλάδος ή του Συλλόγου Ερασιτεχνών Εκτροφέων Σκύλων Ελλάδας.

Μπορούν να αναπαράγουν έως δύο (2) θηλυκούς σκύλους μία (1) φορά ανά έτος ενώ για κάθε γέννα λαμβάνουν προηγούμενη άδεια από τον Κυνολογικό Όμιλο Ελλάδας ή τον Σύλλογο Ερασιτεχνών Εκτροφέων Σκύλων Ελλάδας.

Τα ψιλά γράμματα: Ο ερασιτέχνης εκτροφέας αγαπά βαθιά τη φυλή με την οποία ασχολείται, επικεντρώνεται αποκλειστικά σε μία ή δύο φυλές, με στόχο τη διατήρηση και τη συνεχή βελτίωσή τους και κατ’ επέκταση είναι καταρτισμένος και γνώστης της εκάστοτε φυλής. Σχεδιάζει προσεκτικά τα ζευγαρώματα και επιλέγει τους γεννήτορες, ακολουθώντας αυστηρά τα πρωτόκολλα υγείας και διασφαλίζοντας ότι έχουν υποβληθεί σε ελέγχους για κληρονομικές παθήσεις και άλλα προβλήματα υγείας. Οι γέννες και η ανατροφή των κουταβιών πραγματοποιούνται στο σπίτι του εκτροφέα, σε ένα περιβάλλον ασφαλές και φροντισμένο.

Παρακολουθεί στενά την ανάπτυξή των κουταβιών του και δεν τα παραδίδει στους νέους κηδεμόνες πριν συμπληρώσουν τις 12 εβδομάδες ζωής. Είναι επίσης επιλεκτικός ως προς τους μελλοντικούς ιδιοκτήτες, διασφαλίζοντας ότι τα κουτάβια θα καταλήξουν σε υπεύθυνα και κατάλληλα χέρια.

Ο ερασιτέχνης εκτροφέας, συμμετέχει επίσης σε εκθέσεις μορφολογίας, όπου τα σκυλιά του αξιολογούνται για την εκτροφική τους ποιότητα από Διεθνείς Κριτές. Κάθε κουτάβι συνοδεύεται από επίσημο πιστοποιητικό καθαροαιμίας (Pedigree) με την αναγνωρισμένη επωνυμία του εκτροφέα, μικροτσιπ, καθώς και βιβλιάριο υγείας που περιλαμβάνει όλα τα προβλεπόμενα εμβόλια και τις αποπαρασιτώσεις. Ο ερασιτέχνης εκτροφέας τηρεί τους κανονισμούς αναπαραγωγής που ορίζονται από τη Διεθνή Κυνολογική Ομοσπονδία (FCI) ενώ δηλώνει όλα τα κουτάβια που εκτρέφει, στον Κυνολογικό Όμιλο Ελλάδας, διασφαλίζοντας έτσι τη συνέχιση της φυλής με υπευθυνότητα και φροντίδα.

Σύμφωνα με τον Νόμο οι παρακάτω περιορισμοί ισχύουν και για τις δύο κατηγορίες εκτροφέων:

• Οι θηλυκοί σκύλοι αναπαραγωγής δεν πρέπει να γονιμοποιούνται πριν από τον δεύτερο οιστρικό κύκλο και σε καμία περίπτωση πριν από την παρέλευση εννέα (9) μηνών από τον τελευταίο τοκετό.
• Απαγορεύεται η αναπαραγωγή μετά το ένατο (9) έτος της ηλικίας του ζώου συντροφιάς, καθώς και η αναπαραγωγή του ίδιου ζώου συντροφιάς περισσότερες από έξι (6) φορές σε όλη τη ζωή του.

Ωστόσο,οι ερασιτέχνες εκτροφείς για ηθικούς και ιατρικούς λόγους, συνήθως δεν προχωρούν σε ζευγάρωμα πριν από την ηλικία των 2-3 ετών των γεννητόρων τους, ούτε μετά τα 8 έτη. Επιπλέον, σπάνια υποβάλουν έναν θηλυκό σκύλο σε περισσότερες από τέσσερις γέννες στη ζωή του.

Όμως, ας μη δημιουργούμε εξιδανικευμένες εικόνες, ας είμαστε ρεαλιστές! Όπως σε κάθε χώρο, έτσι και στην εκτροφή «όλα τα δάχτυλα δεν είναι ίδια». Ο υποψήφιος κηδεμόνας οφείλει να κάνει τη δική του έρευνα και να επιλέξει προσεκτικά τον ερασιτέχνη εκτροφέα που θα του εμπνεύσει εμπιστοσύνη. Ένας σωστός ερασιτέχνης εκτροφέας θα του δείξει με προθυμία και περηφάνια τις εξετάσεις υγείας και τα έγγραφα των γεννητόρων του, αν δεν το κάνει τότε είναι καλύτερα να στραφείτε αλλού.

Παραγωγός κουταβιών (Puppy Mill)

Παραγωγός κουταβιών είναι αυτός που διαθέτει «εργοστάσια» κουταβιών (puppy mills), δηλαδή μεγάλης κλίμακας παράνομες επιχειρήσεις αναπαραγωγής σκύλων που μοναδικό σκοπό έχουν το κέρδος. Σε τέτοιες εγκαταστάσεις, τα σκυλιά κρατούνται σε περιορισμένους και ανθυγιεινούς χώρους, στερούμενα βασικής ιατρικής φροντίδας και κάθε ευκαιρίας για φυσιολογική κοινωνικοποίηση.

Τα ζώα αυτά ζουν σε άθλιες συνθήκες, περιορισμένα σε βρώμικα, μικρά, υπερπλήρη κλουβιά, χωρίς επαρκή τροφή, νερό ή κτηνιατρική φροντίδα. Οι ενήλικοι αναπαραγωγικοί σκύλοι εκμεταλλεύονται μέχρι εξάντλησης και στη συνέχεια εγκαταλείπονται ή θανατώνονται, ενώ τα κουτάβια απομακρύνονται πρόωρα από τις μητέρες τους, αναπτύσσοντας σοβαρά προβλήματα υγείας και συμπεριφοράς. Παράλληλα, η έλλειψη γενετικών ελέγχων αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών κληρονομικών ασθενειών, επηρεάζοντας αρνητικά την υγεία τους και μειώνοντας το προσδόκιμο ζωής τους.

Εκτροφέας «της πίσω αυλής»

Εκτροφέας «της πίσω αυλής» (Backyard Breeder), είναι το άτομο του οποίου το κατοικίδιο ζώο αναπαράγεται τυχαία λόγω αμέλειας είτε σκόπιμα, με στόχο το οικονομικό κέρδος είτε λόγω της εσφαλμένης αντίληψης ότι το ζώο πρέπει να βιώσει «το θαύμα της γέννησης».

Αναπαράγει λοιπόν ζώα χωρίς να διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις για υπεύθυνη εκτροφή, όπως ο έλεγχος για γενετικές παθήσεις κ.α., χωρίς υπευθυνότητα και σωστή φροντίδα, συχνά σε ακατάλληλες συνθήκες. Πρόκειται για άτομα που είτε λόγω άγνοιας είτε για οικονομικό όφελος, ζευγαρώνουν τα κατοικίδιά τους παραβιάζοντας τη νομοθεσία περί εκτροφής ζώων. Για να το πούμε πιο ξεκάθαρα, είναι παράνομοι «εκτροφείς»!

Συχνά, πολύς κόσμος εσφαλμένα συγχέει τους Εκτροφείς «της πίσω αυλής» με τους Ερασιτέχνες Εκτροφείς. Ίσως αυτό να συμβαίνει λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, αλλά είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι δύο κατηγορίες διαφέρουν ριζικά τόσο σε επίπεδο γνώσεων και ηθικής όσο και σε ζητήματα νομιμότητας. Οι ερασιτέχνες εκτροφείς είναι νόμιμοι και αναγνωρισμένοι από κυνολογικούς φορείς, και ακολουθούν αυστηρά διεθνή πρότυπα εκτροφής με στόχο τη βελτίωση της φυλής και τη διατήρηση υψηλών προδιαγραφών υγείας και μορφολογίας.

Ιδιοκτήτης

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ένας ιδιοκτήτης που ζευγαρώνει τον σκύλο του για προσωπικό όφελος, ακόμη και αν αυτό δεν είναι οικονομικό, αποτελεί μια πιο εξευγενισμένη εκδοχή του Εκτροφέα «της πίσω αυλής». Όσο αθώα και καλοπροαίρετη κι αν φαίνεται η απόφαση να ζευγαρώσουμε το κατοικίδιό μας με έναν άλλο σκύλο της ίδιας φυλής που γνωρίσαμε στο πάρκο, η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

Η υπεύθυνη αναπαραγωγή μιας φυλής απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και πρέπει να πραγματοποιείται μόνο μετά από προσεκτική επιλογή γεννητόρων. Είναι ανεύθυνο να αναπαράγονται ζώα άγνωστης γενεαλογίας, δηλαδή χωρίς πιστοποιητικό καθαροαιμίας (Pedigree). Η ύπαρξη γενεαλογικού ιστορικού δεν αποτελεί απλώς μια τυπική διαδικασία, αλλά έναν απαραίτητο έλεγχο που διασφαλίζει ότι οι πρόγονοι του ζώου ήταν υγιείς και απαλλαγμένοι από κληρονομικές παθήσεις. Χωρίς αυτή τη γνώση, η αναπαραγωγή γίνεται στα τυφλά, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών προβλημάτων υγείας στους απογόνους.

Εκτός όμως από την ηθική διάσταση, τι ισχύει από νομική σκοπιά;

Οι ιδιοκτήτες σκύλων σύμφωνα με το νόμο μπορούν να αναπαράξουν το ζώο συντροφιάς τους μόνο μία (1) φορά σε όλη τη ζωή του. Για το σκοπό αυτό υποχρεούνται να λάβουν άδεια από την Επιτροπή της παρ. 8 του άρθρου 10 (Ν. 4830/2021), την οποία οφείλουν επίσης να ενημερώσουν για την πορεία της γέννας, την περίθαλψη και την φροντίδα των νεογέννητων.

Ηθική Εκτροφή: Μια Υπόθεση Ευθύνης!

Η σωστή και υπεύθυνη αναπαραγωγή δεν είναι απλώς το ζευγάρωμα δύο σκύλων, αλλά απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό, γνώση και τήρηση αυστηρών προδιαγραφών υγείας. Ακόμα και αν κάποιες φορές γίνεται «καλοπροαίρετα», η ανεύθυνη εκτροφή όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο την ευζωία των ζώων, αλλά υπονομεύει και το μέλλον της εκάστοτε φυλής.

Δυστυχώς, το νόμιμο δεν είναι πάντα και ηθικό, και αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Η εκτροφή καθαρόαιμων φυλών αξίζει σε όσους την υπηρετούν με γνώση, ήθος και υπευθυνότητα.

Δρ. Ελένη Κόλλια

Χημικός ΜSc , Φαρμακοποιός

Πρόεδρος ΟΚΑΕ

Πηγές:

• Νόμος 4830/2021, Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς Πρόγραμμα «AΡΓΟΣ» και λοιπές διατάξεις. ΦΕΚ Α 169/18.09.2021
• Νόμος 4711/2020, Απλούστευση πλαισίου άσκησης οικονομικών δραστηριοτήτων αρμοδιότητας Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και άλλες διατάξεις, ΦΕΚ Α 145/29.7.2020
• Κανονισμός (EE) 2016/429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου
• Κατ' εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2019/2035 της Επιτροπής, της 28ης Ιουνίου 2019, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου
• https://kb.rspca.org.au/knowledge-base/what-is-a-backyard-breeder/
• https://www.paws.org/resources/puppy-mills/
• https://cavalierking.gr/puppy-mills/